رودیوم چیست؟
رودیوم Rhodium که امروزه بسیار در آبکاری طلا و نقره کاربرد دارد جزو فلزات کمیاب و گران قیمت محسوب می گردد. قیمت این فلز چندین برابر طلای ۱۸ عیار است. رنگ آن سفید (سیلوری) است. فلز رودیوم در سال ۱۸۰۳ توسط دانشمند بریتانیایی از خاک معدنی که علاوه بر رودیوم، شامل پلاتین و پالادیوم بود، استخراج شد. از لحاظ کمیابی می توان گفت این فلز در هر یک تُن از پوسته‌ی زمین به مقدار ۰.۰۰۱ گرم یافت می شود. تولید سالانه رودیوم در جهان تقریبا حدودا ۳۰ تُن است که در مقایسه با بقیه فلزات بسیار اندک است. یکی از کاربردهای رودیوم آبکاری زیورآلات است، آبکاری محلول رودیوم از رایج ترین و بهترین نوع آبکاری در صنعت طلا و نقره که به طلا سفید نیز مشهور است. آبکاری با رودیوم باعث بالا رفتن مقاومت زیورآلات و جواهرات ساخته شده از طلا و نقره در برابر اکسیداسیون و تغییر رنگ می شود و به آن ها درخشندگی بیشتری می دهد.
آیا آبکاری رودیوم خطرناک است؟
متاسفانه در بین جواهر فروشان و سازندگان طلا به اشتباه از عبارت آبکاری رادیوم به جای آبکاری رودیوم کاربر دارد. فلز رادیوم ( Radium ) یک عنصر شیمیایی و رادیو اکتیو است و نشانه کوتاه آن Ra و عدد اتمی آن ۸۸ است.
فلز رودیم ( Rhodium ) نشانه کوتاه Rh و عدد اتمی آن ۴۵ است. رودیم فلزی گران قیمت ، به رنگ نقره‌ای-سفید و سخت است. از ویژگی های این فلز می توان به مقاومت بسیار در مقابل فرسایش و درخشندگی و جلای قابل توجه آن اشاره نمود. ویلیام هاید ولاستون در سال ۱۸۰۳ این فلز را کشف کرده و نامگذاری کرد.
طرز آبکاری زیورآلات نقره و طلا با محلول رودیوم
آبکاری رودیوم بر روی طلا ماندگاری کمتری دارد و رنگ سفید جواهر در مدت کوتاهی از بین رفته و کدر می شود به همین دلیل زیورآلات خالص طلا با پلاتین ترکیب شده و عیار ۱۸ که به معنای ۷۵ درصد طلای خالص و تقریبا ۲۵ درصد پلاتین است بدست می آید و پس از آن بر روی طلا، آبکاری رودیوم انجام می شود البته این موضوع به دلیل بالا رفتن زیاد قیمت طلا تنها به صورت سفارشی انجام می گیرد و تمامی جواهرات طلا سفید موجود در بازار به صورت معمولی ساخته شده و پس از مدت کوتاهی رنگ خود را از دست می دهند. به منظور این که بر روی زیورآلات نقره آبکاری محلول رودیوم انجام دهند، می بایست پیش نیاز بر روی نقره زده شود. بدین صورت که اگر آبکاری به تنهایی بر روی نقره انجام شود نقره به صورت مات در می آید به همین دلیل است که از آبکاری رودیوم نمی شود به تنهایی بر روی نقره استفاده نمود و آبکاری رودیوم به تنهایی بر روی نقره ماندگاری زیادی نیز ندارد به همین منظور می بایست قبل از آبکاری بر روی فلز نقره، آبکاری پالادیوم یا نیکل انجام شود و سپس آبکاری رودیوم صورت گیرد. آبکاری نیکل نیز حساسیت زا است و پوست برخی از افراد به این نوع پوشش اولیه حساسیت نشان می دهد. به همین دلیل در تمامی زیورآلات با کیفیت مانند دستبند، سرویس، انگشتر نقره و … از پلاتین و سپس رودیوم استفاده می شود.
انواع آبکاری:
آبکاری طلا
ابکاری طلا یعنی وقتی قرار گرفتن یک لایه ی نازک طلا به ضخامت دو میکرون بر روی سطح کار که اگر با دقت انجام نشود کدر و بی روح می شود.
آبکاری رودیوم
قیمت فلز رودیوم چندین برابر طلای ۱۸ عیار است، آبکاری رودیوم که سطحی سفید و درخشان بر روی فلزات را می سازد ، به اصطلاح عوام به این نوع آبکاری طلاسفیدگفته می شود. جنس اصلی جواهرات طلاسفید همان طلای ۱۸ عیار است اما یک لایه سفید با فلز رودیوم روی آن ابکاری می شود همان طور که اشاره شد این فلز به مراتب گران تر از طلای ۱۸ عیار است.
آبکاری رزگلد
آبکاری رز گلد یا همان آبکاری مسی رنگ ، پایه کار از فلز مس استفاده می شود و به دلیل اینکه مس به مرور زمان جذب پوست می شود این نوع آبکاری دوام چندین ساله ندارد.
ماندگاری آبکاری نقره چقدر است؟
نتیجه آبکاری با نقره دائمی است و سطح آبکاری شده هرگز دچار پوسته پوسته نخواهد شد. با این حال اگر فلز آبکاری شده یک تکه جواهر باشد از بین رفتن روکش آن به میزان سایش و اصطکاک آن با اجسام دیگر و البته مقدار آبکاری انجام شده بستگی دارد. به همین ترتیب اگر آن را بیش از حد صیقل دهید روکش آن تحت تاثیر قرار می گیرد اما نگران نباشید چون می توانید بارها و بارها آنرا آبکاری کنید.
شما می توانید جواهرات یا هر وسیله دیگری که با نقره آبکاری شده است را پولیش بزنید تا درخشش و صافی آنرا به حداکثر برسانید. ولی اگر شی مورد نظر را خیلی شدید و بطور مداوم پولیش بزنید آبکاری آن سریع تر از بین خواهد رفت. به منظور اینکه آبکاری ما دوام همیشگی داشته باشد و شاینینگ یا درخشندگی خود را همیشه حفظ کنند، می بایست از زدن ادکلن و مواد شوینده به زیورالات خود جلوگیری کنیم. در هنگام حمام از زیورالات خود استفاده نکنیم و همچنین سعی کنیم زمان خواب از آن ها استفاده نکنیم.جهت اطلاع دقیق تر از اصول نگهداری از زیورآلات نقره، به بخش «نحوه نگهداری از زیورآلات نقره» مقاله ی «7 تست تشخیص نقره اصل از بدل » رجوع گردد.
دیدگاه خود را بنویسید